Küresel petrol piyasaları, son yılların en sert satış dalgasıyla karşı karşıya. Brent petrol ve Amerikan ham petrolü (WTI), hafta başından bu yana %4’e yakın değer kaybederek son yılların en düşük seviyelerine geriledi. Analistler, bu düşüşün temel nedenleri olarak ABD ile Çin arasında tırmanan ticaret savaşını, küresel talep beklentilerindeki zayıflamayı ve OPEC+ ittifakının beklenmedik üretim artışı açıklamasını gösteriyor.
Brent petrol, haftalık bazda %15,5 değer kaybederek 63 dolar seviyesine kadar gerilerken, yılın zirvesi olan 82 dolardan yaklaşık %23’lük bir düşüş yaşayarak ayı piyasasına girmiş oldu. Amerikan ham petrolü ise Nisan 2021’den bu yana ilk kez 60 doların altına inerek 59,8 doları gördü; bu da %24,1’lik bir düşüş anlamına geliyor.
TİCARET GERİLİMİ TALEBİ BASKILIYOR
Ekonomim'in haberine göre, ABD’nin ithalata yönelik gümrük tarifeleri ve Çin’in buna karşılık verdiği önlemler, iki ekonomi arasındaki gerilimi artırdı. Uzmanlara göre bu durum, küresel ekonomik büyümeyi yavaşlatırken enerji talebinde de düşüşe neden olabilir.
Morgan Stanley, yeni gümrük vergilerinin petrol talebinde günlük 550 bin varillik azalmaya yol açacağını, küresel resesyon halinde bu düşüşün günlük 1 milyon varili bulabileceğini öngörüyor. Banka, bu yılki talep artış tahminini günlük 900 bin varilden 700 bine çekti. 2026 öngörüsü ise 800 bin varilden 500 bine indirildi.
OPEC+’DAN BEKLENMEDİK ARZ ARTIŞI
Petrol fiyatlarını aşağı çeken bir diğer önemli gelişme ise OPEC+ ittifakının Nisan 2025’ten itibaren geçerli olacak şekilde toplamda 2,2 milyon varil/gün ek üretim planını açıklaması oldu. Özellikle Mayıs ayında beklenen 135 bin varil yerine 411 bin varil/günlük artış açıklaması, piyasaları şaşırttı.
Grubun Haziran ve Temmuz aylarında üretimi sabit tutacağı, ardından Ağustos’tan itibaren yeniden kademeli artışa geçeceği tahmin ediliyor. Suudi Arabistan da, Asya pazarına yönelik ham petrol fiyatlarını 2,30 dolar düşürerek son dört ayın en düşük seviyesine çekti.
PİYASALAR DAHA FAZLA DÜŞÜŞE HAZIRLIKLI OLMALI
Petrol fiyatlarındaki düşüşün sürebileceğine dair beklentiler güçleniyor. Önde gelen finans kuruluşları, fiyat tahminlerini aşağı yönlü revize etti:
-
ING, Brent petrol için ikinci çeyrek tahminini 74 dolardan 72 dolara, yıl sonu tahminini 71 dolardan 68 dolara indirdi.
-
Goldman Sachs, tarife politikalarının olası resesyona yol açabileceğini belirterek Brent tahminini %5,5, WTI tahminini %4,3 oranında aşağı çekti. Banka, Brent’in yıl boyunca ortalama 69 dolar, WTI’ın ise 66 dolar olmasını bekliyor.
-
Morgan Stanley, Brent için ikinci çeyrek tahminini 70 dolardan 65 dolara, üçüncü ve dördüncü çeyrek tahminlerini ise 67,5 dolardan 62,5 dolara düşürdü.
ARZ ARTIŞI GERÇEKTEN EKONOMİK Mİ?
OPEC+ yetkilileri arz artışının "piyasa istikrarı" amacı taşıdığını belirtse de, uzmanlar bu adımın arkasında jeopolitik ve siyasi baskıların bulunduğu görüşünde. ABD Başkanı Donald Trump’ın İran ve Venezuela’ya yönelik yaptırımları sıkılaştırması ve Suudi Arabistan üzerindeki arz artırma baskısı, bu kararda etkili olmuş olabilir.
Ayrıca, ittifak içinde üretim kotalarını aşan ülkelere yönelik cezalandırıcı bir mesaj verilmek istendiği belirtiliyor. Daha önce Irak benzer şekilde eleştirilmişti; son dönemde ise Kazakistan, belirlenen kotanın oldukça üzerinde üretim yapmıştı.
