Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2025 yılının ilk çeyreğine ilişkin kredi kullanımı ve bankacılık sektöründeki kredi eğilimlerini analiz eden "Banka Kredileri Eğilim Anketi"ni kamuoyuyla paylaştı. Anket sonuçları, hem işletmelere hem bireysel tüketicilere yönelik kredi politikalarında dikkat çeken değişimlere işaret ederken, 2025’in ikinci çeyreğine dair beklentilerde de önemli ipuçları sundu.
İŞLETME KREDİLERİNDE SEÇİCİ GEVŞEME
Anket verilerine göre, 2025'in ilk çeyreğinde bankalar genel olarak işletmelere kullandırılan kredilerde bir miktar gevşemeye gitti. Ancak bu gevşeme tüm kredi türlerinde eşit dağılmadı. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ) yönelik kredilerde ve yerel para birimiyle açılan kredilerde standartların gevşetildiği görülürken, büyük ölçekli firmalara ve döviz cinsinden verilen kredilerde ise yeniden sıkılaşma politikaları devreye alındı.
Bankalar, 2025’in ikinci çeyreğine ilişkin beklentilerinde de bu seçici gevşemenin süreceğini ve özellikle KOBİ kredileri ile TL cinsinden finansmanlarda erişimin kolaylaşacağını öngörüyor.
BİREYSEL KREDİLERDE DENGE ARAYIŞI
Bireysel kredi tarafında daha dengeli bir seyir izlendi. İlk çeyrekte konut ve taşıt kredilerinde uygulanan standartlar hafif de olsa gevşeme yönünde değişirken, ihtiyaç kredisi gibi diğer bireysel kredi kalemlerinde daha belirgin bir gevşeme gözlemlendi. Bu gelişme, hanehalkının artan kredi ihtiyacına paralel olarak değerlendirildi.
Bankaların ikinci çeyreğe dair beklentileri ise farklılık gösteriyor. Konut ve ihtiyaç kredilerinde standartlardaki gevşemenin devam edeceği tahmin edilirken, taşıt kredilerinde ise yeniden sıkılaşmaya gidileceği öngörülüyor. Bu durum, otomotiv sektöründeki fiyat dalgalanmaları ve makro ihtiyati önlemlerle ilişkilendiriliyor.
KREDİ TALEBİNDE GENEL ARTIŞ TRENDİ
TCMB anketine göre, 2025’in ilk çeyreğinde işletmelerin kredi taleplerinde kayda değer bir artış yaşandı. Bu artış; işletme sermayesi, yatırım finansmanı ve borç yapılandırması gibi çeşitli alanlarda kendini gösterdi. Tüm alt segmentlerdeki talep artışının, ekonomik aktivitedeki toparlanma eğilimiyle paralel şekilde gerçekleştiği düşünülüyor.
İkinci çeyrek için yapılan projeksiyonlar, bu talep artışının güçlenerek devam edeceğine işaret ediyor. Özellikle KOBİ'lerin krediye ulaşım isteğinin artması bekleniyor.
Bireysel kredilerde ise daha karmaşık bir tablo ortaya çıkıyor. Önceki çeyrekte azalan konut kredisi talebi yeniden yükselişe geçerken, taşıt kredilerine olan talepte düşüş kaydedildi. Buna karşın, ihtiyaç kredisi gibi genel tüketici kredilerinde artışın güçlü şekilde sürdüğü gözlemlendi. İkinci çeyrek beklentilerine göre konut ve ihtiyaç kredisi talebinin artmaya devam etmesi, taşıt kredilerine olan ilginin ise düşüş eğilimini daha sınırlı da olsa sürdüreceği tahmin ediliyor.
