ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’dan 500 milyar dolar talep etmesi, Kiev’de büyük bir endişeye neden oldu. The Telegraph gazetesinin edindiği belgelere göre, Washington’un talepleri Ukrayna’nın yalnızca kritik madenlerini kapsamakla kalmıyor, altyapıdan limanlara, petrol ve doğalgazdan diğer doğal kaynaklara kadar geniş bir alanı içeriyor.
Trump yönetimi, Kiev’e sunduğu anlaşma taslağında, Ukrayna’nın kaynak gelirlerinin yüzde 50’sinin ABD’ye aktarılmasını ve yeni çıkarılacak maden ruhsatlarının da aynı oranda ABD’ye tahsis edilmesini öngörüyor. Anlaşma metninde, "Bu gelirler üzerinde ABD lehine bir haciz konulacaktır" ifadesi yer alıyor. Üst düzey bir müzakere kaynağı, bu şartları "Önce bize ödeyin, sonra çocuklarınızı doyurun" şeklinde yorumladı.
ZELENSKİ’NİN ÖNERİSİ, ABD’NİN DAYATMASINA DÖNÜŞTÜ
Belgelere göre, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Eylül 2024’te Trump Tower’da gerçekleştirdiği görüşmede, ABD’ye Ukrayna’nın kritik madenlerine doğrudan ortak olma teklifinde bulunmuştu. Ancak Kiev’in beklediğinden çok daha ağır koşullar masaya geldi.
Trump, Ukrayna’nın "esas olarak" bu anlaşmayı kabul ettiğini öne sürerek, "Onlar büyük bir kaynak zenginliğine sahip. Nadir elementlerden petrole ve doğalgaza kadar" dedi.
‘YENİ VERSAİLLES’ BENZETMESİ
Anlaşmanın mevcut haliyle kabul edilmesi halinde Ukrayna’nın ekonomik yükünün, Almanya’nın Versay Antlaşması ile yükümlü kılındığı savaş tazminatlarını bile aşacağı belirtiliyor. Trump’ın bu taleplerinin, 1945 sonrası Almanya ve Japonya’ya uygulanan yaptırımlardan bile ağır olduğu ifade ediliyor.
Trump, Rusya’dan herhangi bir savaş tazminatı talep etmezken, Ukrayna’yı bu anlaşmayı kabul etmezse Moskova’nın insafına bırakmakla tehdit ediyor.
UKRAYNA EKONOMİK AÇIDAN DA KISKACA ALINIYOR
ABD’li Senatör Lindsey Graham, Trump’ın Ukrayna’dan ekonomik getiri sağlamaya yönelik bu hamlesinin, Amerikan halkının Ukrayna’ya desteğini artırmaya yönelik stratejik bir plan olduğunu savundu. Graham, "Bu anlaşma imzalanırsa Putin köşeye sıkışır çünkü Trump anlaşmayı savunacaktır" ifadelerini kullandı.
Ancak Ukrayna yetkilileri, bu şartların ülke yasalarına aykırı olduğunu belirterek, müzakerelerde değişiklik yapılması gerektiğini vurguluyor.
Öte yandan, Ukrayna’nın sahip olduğu doğal kaynakların Trump’ın iddia ettiği kadar değerli olup olmadığı da tartışmalı. Lityum fiyatları son yıllarda yüzde 88 düşüş yaşadı ve yeni rezerv keşifleri nedeniyle uzun vadede stratejik önemi azalıyor. ABD’deki dev lityum rezervleri ve nadir toprak elementleri konusunda Çin’e bağımlılığı azaltma çabaları zaten hız kazanmış durumda.
Petrol ve doğalgaz kaynaklarına gelince, Ukrayna’nın en büyük rezervlerinin bir kısmı Rus kontrolü altında bulunuyor. Ayrıca, Batı Ukrayna’daki Karpat rezervleri yüksek maliyetli bir coğrafyada yer aldığı için daha önce yatırımcıların ilgisini çekmemişti.
